Jadwiga jest na emeryturze i jednocześnie opiekuje się synem Michałem. Stwardnienie rozsiane doprowadziło go do poważnej niepełnosprawności. Ze względu na trudną sytuację finansową, Michał szukał odpowiedzi na pytanie czy mama jako emerytka ma prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. Sąd zgodził się z argumentacją Ośrodka Poradnictwa SPES, że sam wiek emerytalny nie wyklucza otrzymania prawa do tego świadczenia.

Mama opiekuje się synem z niepełnosprawnością

Michał od lat zmaga się ze stwardnieniem rozsianym. Jest to choroba postępująca, która doprowadziła go do poważnej niepełnosprawności. Wspierała go 75-letnia mama, pani Jadwiga. Gdy tylko miała możliwość, przeszła na emeryturę, bo dzięki temu mogła opiekować się synem w domu. Syn rozeznał, że jednak korzystniejsze dla ich sytuacji finansowej byłoby uzyskanie przez mamę prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Jego wysokość jest bowiem wyższa od najniższej emerytury o około 1000 zł. Michał poprosił o konsultację w Ośrodku Poradnictwa SPES.

WPŁACAM DARDrogi Czytelniku! Prosimy Cię o wpłatę kilkuzłotowej darowizny oraz przekazanie 1,5% podatku na sfinansowanie rzecznictwa praw i poradnictwa obywatelskiego dla najuboższych. Dziękujemy!

Ośrodek pomocy społecznej odmawia emerytce świadczenia pielęgnacyjnego

Dostrzegaliśmy szansę w uzyskaniu przez Jadwigę świadczenia i zaleciliśmy złożenie wniosku. Jednocześnie ostrzegliśmy, że dostaną odmowę z ośrodka pomocy społecznej (OPS), gdyż taka jest obecnie praktyka urzędnicza. Przepisy mówią, że świadczenie pielęgnacyjne dedykowane jest dla osoby, która rezygnuje z pracy bądź jej nie podejmuje, z powodu opieki nad bliską osobą z niepełnosprawnością. W praktyce Ośrodka SPES często spotykamy się z sytuacjami, gdy organy pomocy społecznej jak i sądy administracyjne twierdzą, że w przypadku emeryta nie ma związku pomiędzy niepodejmowaniem lub rezygnacją z zatrudnienia a sprawowaniem opieki. Najczęściej taki wniosek emeryta o świadczenie pielęgnacyjne jest odrzucany. Pani Jadwiga również dostała odmowną decyzję.

Emeryt-opiekun powinien mieć prawo wyboru świadczenia

Naszym zdaniem sprawa powinna być interpretowana inaczej. Jeśli emeryt sprawuje codzienną nieraz całodobową opiekę to oznacza, że jest zdolny do tego typu prac także poza domem czyli mógłby się zatrudnić np. w charakterze opiekunki. Dlatego nie można go stygmatyzować i oceniać stwierdzeniami, że nie ma możliwości zarobkowych z uwagi na swój wiek. Fakt pójścia na emeryturę nie jest równoznaczny z brakiem zdolności do pracy. Dość powiedzieć, że w życiu publicznym obserwujemy wiele znanych osób w wieku emerytalnym a aktywnych zawodowo. Osoba podejmująca się opieki powinna mieć prawo wyboru świadczenia: emerytury lub świadczenia pielęgnacyjnego.

Ośrodek Poradnictwa SPES interweniuje w sądzie i wygrywa

Z taką argumentacją przygotowaliśmy odwołania od decyzji odmownych najpierw do OPS, potem do samorządowego kolegium odwoławczego (SKO). Ostatecznie sprawę skierowaliśmy do wojewódzkiego sądu administracyjnego (WSA).

WSA zgodził się z naszą argumentacją i uchylił decyzje OPS i SKO. Stwierdził między innymi, że skoro pani Jadwiga spełnia warunki do przyznania wyższego świadczenia pielęgnacyjnego i chce je otrzymać, a pobiera emeryturę, winna móc dokonać wyboru jednego z tych świadczeń przez rezygnację z pobierania świadczenia niższego. OPS powinien poinformować panią Jadwigę, że może zawiesić emeryturę, a przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego zależy od złożenia decyzji o wstrzymaniu wypłaty emerytury. Sąd dodał także, że współpraca OPS z ZUS powinna być na tyle sprawna, aby pani Jadwiga nawet przez krótki czas nie pozostawała bez środków do życia.

Czekamy na uprawomocnienie się wyroku

Jeśli SKO nie złoży skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, na co ma 30 dni od doręczenia wyroku z uzasadnieniem, sprawa wróci do ośrodka pomocy społecznej. W świetle wytycznych z wyroku WSA, ośrodek powinien przyznać pani Jadwidze świadczenie. A jeśli SKO złoży skargę kasacyjną – niepewność przez kolejne kilkanaście miesięcy, jaki zapadnie wyrok…

Wszystkiemu winien chaos w przepisach, niedostosowanie ich do wytycznych płynących z orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i orzeczeń sądów administracyjnych, które nakazują stosownie przepisów zgodnie z zasadami wyrażonymi w Konstytucji RP. Staramy się zmienić ten stan rzeczy  – wesprzyj nasze działania rzecznicze, by zmienić przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych. Ile to jeszcze potrwa – nie wiemy, ale kropla drąży skałę.

WPŁACAM DARDrogi Czytelniku! Prosimy Cię o wpłatę kilkuzłotowej darowizny oraz przekazanie 1,5% podatku na sfinansowanie rzecznictwa praw i poradnictwa obywatelskiego dla najuboższych. Dziękujemy!

Rzecznictwo praw SPES jest finansowane przez Narodowy Instytut Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021 – 2030.